Als “de planoloog” schrijf ik over een bouwplan op het historische Werkeiland in Lelystad. het bouwplan sluit qua schaal en karakter niet aan op de oude bebouwing, die stamt ui de vijftiger jaren van de vorige eeuw.
HET WERKEILAND LELYSTAD
Het oudste stukje van Lelystad is het Werkeiland. Daar begon in 1949 de aanleg van de Flevopolders. Daar kwamen in 1952 de eerste gezinnen wonen. Eerst in houten woningen, later ook in stenen woningen. Arbeiders, die alleen doordeweeks op het eiland waren, verbleven in slaapbarakken. Eén van de barakken was het Stenen Kamp, dat in 2006 tot woningen is verbouwd.
Lees meer in het boek: Het historisch hart van Lelystad ligt op het Werkeiland, dat ik in 2022 heb uitgebracht. Verkrijgbaar bij Bol.com door het aantikken van de blauwe titel.
Vóór het Stenen Kamp stonden ooit de kantine, waar de arbeiders aten en de bewoners hun gezelligheid zochten, de school, het expositiegebouw en nog een straatje met woningen. Dat is begin van deze eeuw allemaal afgebroken. Nu is er een braakliggend terrein, waarvoor een twintig jaar oud bouwplan bestaat. Zie het rood omkaderde gebied op bovenstaande satellietfoto.
BOUWPLAN SLUIT NIET AAN OP WERKEILAND
Het bouwplan sluit niet aan op de oude bebouwing van de rest van het Werkeiland. Die heeft een historisch karakter en is kleinschalig van structuur. Alles wat in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw is gebouwd heeft de status van gemeentelijk monument. De laagbouw, in een aantal gevallen maar één verdieping onder de kap, benadrukt de kleinschaligheid.
Het bouwplan, gemaakt door een Lelystadse projectontwikkelaar, is grootschalig van karakter en verschilt qua uiterlijk in grote mate van de oude bebouwing. Het is een complex van vijf verdiepingen, dat vóór het Stenen Kamp gebouwd zou moeten worden.
BOUWPLAN MAG VOLGENS HET BESTEMMINGSPLAN
Hoewel een groot deel van het Werkeiland een van gemeentewege monumentale status heeft, is nu juist het braakliggend terrein hiervan uitgezonderd. Volgens het bestemmingsplan voor het Werkeiland mag het bouwplan daar worden gerealiseerd. Deze opvallende situatie is zo’n twintig jaar geleden ontstaan door een overeenkomst tussen gemeente en projectontwikkelaars.
OOIT STOND OP HET STADHUIS KLEINSCHALIGHEID VOOROP
Op het Stadhuis werd al langere tijd een bestemmingsplan voorbereid. Het doel was om het historisch karakter en de kleinschaligheid van de oude bebouwing te respecteren en zelfs te benadrukken. De kantine bestond toen nog; de school, het expositiegebouw en het straatje met woningen waren al afgebroken. Het was de bedoeling dat op de vrije terreinen kleinschalige woningbouw zou komen.
PROJECTONTWIKKELAAR VERWERFT GRONDPOSITIE
Het loopt allemaal anders. De toenmalige eigenaar van alle vastgoed op het Werkeiland, Rijkswaterstaat, biedt rond het jaar 2000 zijn eigendommen op het eiland te koop aan. De woningen worden voor een belangrijk deel verkocht aan de bewoners. Rijkswaterstaat draagt de openbare ruimte (straten en plantsoenen) over aan de gemeente Lelystad. De gemeente krijgt van Rijkswaterstaat de gelegenheid om ook de braakliggende terreinen te kopen, maar blijkt niet geïnteresseerd.
Rijkswaterstaat brengt de braakliggende terreinen op de markt. De Lelystadse projectontwikkelaar gaat hierop in en verwerft, samen met een projectontwikkelaar van buiten Lelystad, zo een grondpositie op het Werkeiland. Zij maken een plan voor appartementencomplexen van vijf verdiepingen. Daarnaast heeft men het plan het Stenen Kamp te verbouwen tot woningen.
HET BESTEMMINGSPLAN BIEDT DE PROJECTONTWIKKELAAR DE RUIMTE
In 2010 stelt de gemeenteraad van Lelystad het bestemmingsplan Werkeiland vast. En wat blijkt? De regels van het bestemmingsplan bieden de ruimte voor appartementencomplexen van vijf verdiepingen op de braakliggende terreinen. Dit, ondanks dat tijdens het voorbereidingstraject van het bestemmingsplan, in overleg met de bewoners van het Werkeiland, het doel was om daar kleinschalige laagbouw te realiseren. Het verhaal gaat dat een en ander is besproken tussen de projectontwikkelaar en de verantwoordelijke wethouder in de voorbereiding van de overeenkomst tussen de ontwikkelaars en de gemeente.
PLANNEN PROJECTONTWIKKELAARS DEELS WEL EN DEELS NIET UITGEVOERD
Van de plannen van de projectontwikkelaars is het appartementengebouw De Cornelis van vijf verdiepingen uitgevoerd, evenals de verbouwing van het Stenen Kamp tot woningen. Dit gedeelte van de plannen was de verantwoordelijkheid van de projectontwikkelaar van buiten Lelystad. Het bouwplan voor het terrein vóór het Stenen Kamp is na twintig jaar nog steeds niet gerealiseerd. Dit plan is de verantwoordelijkheid van de Lelystadse projectontwikkelaar.
HIJ MAG HET MAAR HIJ DOET HET (NOG) NIET
De appartementen van de Lelystadse projectontwikkelaar op het Werkeiland hebben één keer te koop gestaan. Dat was net in de financiële crisis rond 2010. Er was te weinig belangstelling voor de appartementen om de bouw te kunnen starten. Daarna is het vanuit de projectontwikkelaar stil geworden. Tot er in 2020 een nieuwe overeenkomst tussen de gemeente en de projectontwikkelaar wordt afgesloten. De ontwikkelaar krijgt opnieuw van het gemeentebestuur de gelegenheid om zijn plannen uit te voeren. Hij mag dus weer, maar doet hij het ook?
WAT VINDEN DE BEWONERS ERVAN?
Er is veel weerstand vanuit de bewoners van het Werkeiland tegen het bouwplannen van de projectontwikkelaars voor de appartementengebouwen. Ook dat is al twintig jaar zo. In 2020 wordt zelfs een petitie vanuit de bewoners door 1300 mensen uit Lelystad en ver daar buiten ondersteund. De belangrijkste reden: de gebouwen passen niet in de kleinschalige structuur en het historisch karakter van het Werkeiland.
Het is niet gelukt om het gebouw De Cornelis tegen te houden. Dit is begin 2020 opgeleverd. Maar, ondanks dat ze weten dat de projectontwikkelaar het gelijk van het bestemmingsplan aan zijn zijde heeft, proberen de bewoners toch om de uitvoering van zijn bouwplan voor het terrein vóór het Stenen Kamp tegen te gaan.
EEN REDELIJK ALTERNATIEF VAN DE BEWONERS
De projectontwikkelaar heeft het plan om de appartementen binnenkort in de verkoop te brengen. Bij voldoende resultaat vraagt hij een omgevingsvergunning aan bij de gemeente. Zodra hij dit doet, zullen bewoners hiertegen bezwaar aantekenen en bij afwijzing in beroep gaan.
Naast een voorgenomen bezwaarprocedure hebben bewoners tevens een alternatief plan gemaakt. Hierin is wel sprake van kleinschaligheid. Het plan sluit beter aan bij de oude bebouwing. Er is overleg tussen bewoners en leden van de gemeenteraad over dit alternatief. Voor de bewoners maakt het niet uit of dezelfde projectontwikkelaar het alternatief uitvoert. Het is in ieder geval een redelijk alternatief. Het is aan de gemeenteraad van Lelystad of zij hieraan mee wil werken.
boven: het plan van de projectontwikkelaar
onder: het alternatief van de bewoners
Wil je reageren op deze blog? Ga dan met de groene knop naar de postbus van deze website. Wil je deze blog met anderen delen? Dan mag je met de blauwe knop naar LinkedIn en met de rode knop naar Pinterest; met de oranje knop stuur je een mail naar een bekende van je om hem of haar te laten weten dat je de blog interessant vindt. Bedankt voor de door jou getoonde interesse in deze blog.