Ik word gebeld door een journalist van Omroep Flevoland. Ze gaan een aflevering van het programma Tot op de Bodem: over fietsen in Lelystad. Of ik daar aan mee wil werken. Omroep Flevoland kent mij als planoloog. Of ik een keer mijn planologische visie wil geven op het fietsnetwerk in Lelystad. Ja, dat wil ik wel.
DE EERSTE VRAGEN OVER HET FIETSEN IN LELYSTAD
De journalist stelt al meteen door de telefoon een aantal vragen. Of ik het fietsnetwerk in Lelystad goed vind. Of het netwerk ideaal is om van A naar B te komen. Of het altijd even duidelijk is waar je heen moet fietsen. Of er nog verbeteringen nodig zijn. Op mijn vraag of dit al een interview is, zegt de journalist dat het nog maar een voorbereidend gesprek is. Dat ze later graag met me naar een plek in Lelystad willen gaan om een gesprek voor de camera te voeren. Ik geef in deze blog al vast wat antwoorden op de vragen van de journalist.
FIETSEN IN LELYSTAD OP EEN VAN AUTO’S VRIJ LIGGEND NETWERK
Ik vind het goed dat de fietsroutes vrij liggen van de doorgaande autowegen door Lelystad. Maar helaas lopen de fietsroutes niet altijd even logisch. Waar de autowegen rechttoe rechtaan lopen en breed zijn (veel in vier rijstroken) en waarop hard gereden mag worden (op de meeste wegen 70 km/u), ga je op de fiets heel anders door Lelystad. De fietsroutes lopen met bochten door de woonbuurten, soms door woonstraten en over woonerven. Daardoor is het niet altijd even gemakkelijk om te zien hoe de route verder gaat.
HET KAN FLINK KLIMMEN ZIJN MET FIETSEN IN LELYSTAD
Een van doorgaand autoverkeer vrij liggende fietsnetwerk betekent in de praktijk dat op de fiets de autowegen meestal over viaducten moeten worden gekruist. Dat is natuurlijk prima voor de veiligheid van de fietser. Maar het kan af en toe flink klimmen zijn om op het viaduct te komen. Een helling oprijden is altijd nodig, de meeste hellingen lopen dan ook redelijk geleidelijk. Maar er zijn punten, waar het net steile bergpassen zijn. Op een niet-elektrische fiets kom je dan hijgend en puffend boven. Er zijn zelfs hellingen die niet naar een viaduct leiden, maar waar bovenaan meteen een drukke autoweg moet worden overgestoken. Dan is het op de fiets ineens niet veilig meer.
VAN A NAAR B NIET ALTIJD GEMAKKELIJK
Dat je nogal eens moet zoeken waar de fietsroute verder gaat maakt het niet gemakkelijk om van A naar B te fietsen in Lelystad. Dat je met bochten door de woonbuurten moet evenmin. Er zijn genoeg keren dat het beter uitkomt om met de fiets in een rechte lijn ergens heen te fietsen, bijvoorbeeld als je de trein wilt halen. Met de auto kan het in Lelystad, maar op de fiets niet.
NIET ALTIJD EVEN DUIDELIJK WAAR JE HEEN MOET FIETSEN IN LELYSTAD
Wegwijzers ontbreken veel op de fietsroutes of stammen nog uit een verder weg gelegen verleden. Het zal het fietsen in Lelystad een stuk gemakkelijker maken als op kruispunten bordjes staan, waarop een aantal bekende punten in de stad vermeld staan. En met een recente benaming graag.
Zo zie ik op weg naar het centrum wel een bordje met de aanduiding Gordiaan, maar niet met de aanduiding Centrum. Gordiaan was ooit de naam van het centrum van Lelystad. Veel mensen die al lang in Lelystad wonen hebben het nog steeds over de Gordiaan. Ik, die nog maar een paar jaar hier woont, begreep eerst niet waar die mensen het over hadden. De stad groeit nog steeds, dus het aantal Lelystedelingen die nog nooit van de Gordiaan heeft gehoord ook. Dus zet gewoon Centrum op de richtingbordjes. Het NS-station heet tenslotte ook zo.
SOMMIGE FIETSPADEN TE SMAL
De meeste fietspaden in Lelystad zijn voldoende breed voor twee richtingen fietsverkeer of om elkaar in te halen. Amsterdamse toestanden met tal van verschillende typen fietsen (niet-elektrisch, wel-elektrisch, speedpedelecs, bakfietsen, fietsen met aanhangkarretjes), die een heftige strijd om de ruimte op het fietspad voeren, komen in Lelystad nog niet voor. Toch zijn er fietspaden die wel smal zijn. Paden waar tegemoetkomende fietsers maar net langs elkaar kunnen. Inhalen van een andere fietser gaat soms alleen met luid belgerinkel of roepen. En dat komt ook voor op druk gebruikte fietspaden.
VOORRANGSKRUISINGEN VERSCHILLEN NOGAL EENS
Ook de logica in het hebben van wel of geen voorrang als fietser op het autoverkeer is soms ver te zoeken in Lelystad. Het komt zelfs voor dat je op een en hetzelfde fietspad bij één kruising wel voorrang hebt en op de volgende juist niet. Het gevolg is dat zowel de fietsers als de automobilisten maar wat doen. In de praktijk is dat veel gewoon doorrijden, ook als je geen voorrang hebt. Of je stopt keurig als fietser als het bord aangeeft dat je voorrang moet geven, maar de automobilist stopt toch voor jou. Aardig natuurlijk, maar ook erg verwarrend. En je voelt je ook nog genoodzaakt om als dank naar de automobilist te zwaaien…
VERBETERING 1: RECHTSTREEKSE FIETSROUTES
In de eerste plaats vind ik dat er rechtstreekse fietsroutes langs de doorgaande autowegen moeten komen. Om snel van A naar B te kunnen, als dat je zo uitkomt. Eigenlijk vind ik de doorgaande autowegen in Lelystad te breed en de maximum snelheid daarop te hoog. Er gebeuren nogal eens ongelukken, soms met dodelijke afloop, juist omdat de wegen uitnodigen tot hard rijden. Twee rijstoken lijkt me voor de meeste wegen voldoende. Een maximum snelheid van 50 km/u is denk ik binnen de bebouwde kom normaal.
Door de doorgaande autowegen smaller te maken, komt er ruimte vrij voor fietspaden, waarover je snel van A naar B kan gaan. Als fietser heb je dan de keuze of je rustig via woonbuurten wilt fietsen of dat je in een kortere tijd je bestemming wilt bereiken. Bovendien is er dan langs de wegen nog ruimte om er woningen te bouwen. Een maximum snelheid van 50 km/u geeft tenslotte ook minder geluidsoverlast voor de aanliggende woningen.
VERBETERING 2: LOGICA IN HET FIETSNETWERK
Het aanleggen van fietspaden langs de doorgaande autoroutes brengt al meer logica aan in het fietsnetwerk. Door het op de routes door de woonbuurten beter aanduiden hoe een fietsroute verder gaat, wordt het nog beter. Dit kan met eenvoudige bordjes met daarop een fiets en een pijl. Maar ook duidelijke en voor iedereen begrijpelijke richtingaanwijzers helpen in de logica hoe door de buurten te fietsen.
VERBETERING 3: OVERAL VOLDOENDE BREDE FIETSPADEN
Maak alle fietspaden in Lelystad even breed. Natuurlijk niet door de brede paden te versmallen, maar juist door de smalle paden te verbreden. De ruimte is er, omdat langs de paden grasbermen liggen. Voor een rij betontegels naast de bestaande hoeft geen boom gekapt te worden. Het scheelt wel veel ergernis, bij de elkaar tegemoet rijdende fietsers en bij de inhalende en ingehaalde fietsers.
VERBETERING 4: HAAL DE STEILE HELLINGEN ER UIT
Dat je hellingen moet nemen om over viaducten te kunnen fietsen is in Lelystad een gegeven. Maar houd de hellingen dan zo geleidelijk mogelijk. Dat het kan, bewijzen de meeste al bestaande hellingen. Maar enkele hellingen zijn zo steil, dat zelfs ervaren sportfietsers hun bergverzet moeten gebruiken. Volgens mij is er op die plekken voldoende ruimte om die hellingen geleidelijker te maken. En, voorkom aub dat er als verrassing bovenaan een helling een kruising is met hard rijdend autoverkeer, daar waar je een viaduct zou verwachten.
VERBETERING 5: ZORG VOOR EEN EENDUIDIGE VOORRANGSREGELING VOOR FIETSERS
Fietsen in Lelystad zal een stuk veiliger worden als er een eenduidige voorrangsregeling tussen fietsers en auto’s bestaat. Mijn voorkeur heeft natuurlijk, dat fietsers altijd en overal voorrang hebben op auto’s. Dit zal dan ook op rotondes moeten gelden.
OP DE TELEVISIE
Het interview met mij maakt deel uit van de aflevering over fietsen van het programma Tot op de Bodem en is uitgezonden op 23 december 2023 door Omroep Flevoland. De hele aflevering duurt bijna 12 minuten. Ik ben te zien en te horen vanaf de minuten 4:31, 8:32 en 11:20.
Wil je reageren op deze blog? Ga dan met de groene knop naar de postbus van deze website. Wil je er ook bij vermelden op welke blog je reageert?
Wil je deze blog met anderen delen? Dan mag je met de blauwe knop naar LinkedIn en met de rode knop naar Pinterest; met de oranje knop stuur je een mail naar een bekende van je om hem of haar te laten weten dat je de blog interessant vindt. Bedankt voor de door jou getoonde interesse in deze blog.